chat

แมลงก้นกระดก

Rove-insect

“ แมลงก้นกระดก ” หรือด้วงก้นกระดก ด้วงก้นงอน ด้วงปีกสั้น เป็นแมลงปีกแข็งขนาดเล็ก มีความยาวระหว่าง 4-7 มิลลิเมตร ลำตัวสีดำสลับส้มเป็นข้อปล้อง ปีกคู่แรกจะแข็งและสั้น มีสีมันวาว ปีกคู่สองมีขนาดใหญ่แต่จะมองไม่เห็นเด่นชัด ลำตัวมีขนาดเล็กเรียว ส่วนท้องยาวโผล่ออกมานอกปีกสามารถสังเกตเห็นได้ง่าย ที่มาของชื่อเกิดจากพฤติกรรมชอบกระดกก้นเมื่อยึดเกาะกับสิ่งใดก็ตาม มักพบชุกชุมช่วงฤดูฝน เพราะมีความชื้นที่เหมาะสมในการแพร่พันธุ์ จากข้อมูลด้านระบาดวิทยาของผู้ป่วยที่มารับการรักษาที่สถาบันโรคผิวหนัง พบว่าช่วงเดือนพฤศจิกายนถึงธันวาคม จะมีการกระจายตัวของผู้ป่วยภาวะผื่นผิวหนังอักเสบจากด้วงก้นกระดกมากที่สุด แหล่งเพาะพันธุ์ของแมลงก้นกระดกจะอยู่ตามบริเวณพื้นดินที่ชื้น เช่น กองมูลสัตว์ กองไม้ มักไต่ตอมตามหลอดไฟในบ้านและร่วงหล่นลงมาบนพื้น

อาการหลังได้รับพิษ
วิธีรักษา
วิธีป้องกัน
หลากคำถาม มีคำตอบ เกี่ยวกับ “พิษจากแมลงก้นกระดก”
อาการหลังได้รับพิษ

แมลงก้นกระดกจะปล่อยพิษที่เรียกว่า “ พิเดอริน ” (Pederin) เป็นกรดที่ก่อให้เกิดการระคายเคืองผิวหนัง เกิดอาการแสบร้อนเป็นรอยไหม้หลังสัมผัสพิษประมาณ 8-12 ชั่วโมง เกิดจากการสัมผัส ปัด หรือบี้ตัวแมลง เกิดตุ่มน้ำเป็นผื่น ที่มีลักษณะคล้ายเป็นเริมหรืองูสวัด แต่จะพบเป็นรอยยาว ไม่เป็นกระจุก บริเวณผิวอ่อน มักจะมีอาการรุนแรงมากกว่าที่อื่น แต่บริเวณฝ่ามือจะไม่ค่อยมีอาการเนื่องจากบริเวณนี้มีผิวหนากว่าผิวส่วนอื่น

แมลงก้นกระดก

พยายามหลีกเลี่ยงการเกาเพราะจะทำให้เกิดการติดเชื้อแทรกซ้อนได้ บางรายเกิดผื่นบริเวณซอกรอยพับที่ประกบกัน มักพบรอยบริเวณนอกเสื้อผ้า ความรุนแรงของอาการแตกต่างกันไปขึ้นอยู่กับความเข้มข้นของสารพิเดอรินที่สัมผัสโดน บางคนที่แพ้พิษอาจมีอาการรุนแรง เช่น แผลพุพอง คลื่นไส้อาเจียน หรือเริ่มมีไข้ แต่ไม่เป็นอันตรายถึงชีวิต ถ้าถูกพิษบริเวณดวงตาอาจทำให้ตาบอดได้ มักทำให้เกิดความเข้าใจผิดคิดว่าเป็นงูสวัดได้แต่แตกต่างจากผื่นงูสวัดคือผื่นผิวหนังอักเสบจากแมลงก้นกระดก จะไม่มีอาการปวดร้าวตามแนวเส้นประสาทที่ตำแหน่งที่เกิดผื่นเหมือนเช่นในงูสวัด

วิธีรักษาอาการท้องร่วง

เบื้องต้นเมื่อสัมผัสพิษของแมลงก้นกระดกให้รีบล้างน้ำเปล่าหรือน้ำสบู่และประคบเย็น หรือใช้น้ำเกลือสำหรับล้างแผลล้างทันที

ถ้าเป็นรอยแดงเล็กน้อยไม่ต้องทายา แต่ถ้าผื่นเป็นมากขึ้นหรือพุพองให้รีบมาพบแพทย์ หลีกเลี่ยงไม่สัมผัสบริเวณที่ถูกพิษ เพราะอาจจะติดเชื้อซ้ำ เกิดการลุกลาม ควรประคบเย็นเพื่อลดอาการปวดแสบปวดร้อน

ถ้าผื่นแดงแพทย์อาจจะให้ยาสเตียรอยด์

ถ้าเป็นตุ่มหนองประคบน้ำเกลือ 5-10 นาที 3-4 ครั้งต่อวัน พร้อมกับการกินยาปฏิชีวนะกันติดเชื้อแทรก

วิธีป้องกัน

สามารถป้องกันแมลงก้นกระดกได้ด้วยการปิดมุ้งลวด หน้าต่างและประตูให้สนิท แมลงนี้ชอบเล่นแสงไฟเวลากลางคืน จึงควรลดความสว่างของแสงไฟ

ตรวจเช็คที่นอนเสมอว่าไม่มีแมลงอยู่ หากพบแมลงก้นกระดกห้ามสัมผัสโดยการปัด หรือบดขยี้ ควรใช้วิธีเป่า หรือสะบัดออก

หมั่นทำความสะอาดที่นอนว่าไม่มีแมลงเหล่านี้ซุกตัวอยู่ หรืออาจฉีดสเปรย์กำจัดแมลงสูตรไร้สารเคมีไว้ตรงหลอดไฟและรอบเตียงนอน

ที่สำคัญควรนำถุงขยะไปทิ้งให้ห่างไกลจากตัวบ้าน เนื่องจากเป็นแหล่งอาหารของแมลงก้นกระดก

Q&A หลากคำถาม มีคำตอบ เกี่ยวกับ พิษจากแมลงก้นกระดก
ถาม ตอบ

พิษจากด้วงน้ำมันหรือด้วงไฟถั่วแตกต่างจากแมลงก้นกระดกอย่างไร?

ด้วงน้ำมัน หรือด้วงไฟถั่ว ด้วงไฟเดือนห้า เป็นแมลงปีกแข็งขนาดเล็กเช่นเดียวกับแมลงก้นกระดก ปีกคู่หน้าจะมีแถบสีเหลืองสลับดำอย่างละ 3 แถบ ลำตัวจะยาวระหว่าง 3-3.5 เซนติเมตร ซึ่งใหญ่กว่าแมลงก้นกระดก สารพิษในแมลงชนิดนี้ คือ แคนทาริติน (Cantharidin) พิษจะอยู่ส่วนข้อต่อของส่วนขาของแมลง ถ้าสัมผัสถูกผิวหนังจะเกิดตุ่มพุพองอักเสบ หลังได้รับพิษจะกลืนอาหาลำบาก ปวดท้อง คลื่นไส้ คออักเสบ อาเจียนเป็นเลือด ปัสสาวะเป็นเลือด อุจจาระร่วง ความดันโลหิตลดลง และเสียชีวิตจากภาวะหัวใจล้มเหลว

ถาม ตอบ

อยากทราบวิธีกำจัดแมลงก้นกระดก

ทำลายแหล่งเพาะพันธุ์ เช่น แหล่งน้ำและพื้นดินชื้น ปลูกดอกไพรีทรัมแซม กลิ่นจากดอกไม้ชนิดนี้มีคุณสมบัติทำลายระบบประสาทของแมลง สามารถทำให้แมลงก้นกระดกสลบและตายได้

แมลงก้นกระดก
นพ.กฤษฎ์