chat

อหิวาตกโรค

Cholera-1200

จากกรณี ‘อหิวาตกโรค’ ระบาดในประเทศเมียนมา ทำให้เกิดการเฝ้าระวังประชาชนป่วยเป็นโรคอุจจาระร่วงอย่างรุนแรง ซึ่งติดต่อกันผ่านการกินอาหาร น้ำดื่ม ที่ปนเปื้อนเชื้อแบคทีเรีย เมื่อรับเชื้อเข้าไปในร่างกายจะมีอาการท้องเสีย ขาดน้ำ ช็อก และอาจถึงขั้นเสียชีวิตได้ จึงแนะนำให้กินร้อน ช้อนกลาง ล้างมือ หากเกิดอาการผิดปกติควรนำตัวมาพบแพทย์ที่โรงพยาบาลทันที

อหิวาตกโรคคืออะไร?

สาเหตุของอหิวาตกโรค

อาการของอหิวาตกโรค

การวินิจฉัยอหิวาตกโรค

การรักษาอหิวาตกโรค

Q&A หลากคำถาม มีคำตอบ เกี่ยวกับ ‘อหิวาตกโรค’

อหิวาตกโรคคืออะไร?

อหิวาตกโรค

‘อหิวาตกโรค’ คือ โรคที่มีสาเหตุมาจากการติดเชื้อแบคทีเรียชื่อ ‘วิบริโอ โคเลอรี’ (Vibrio Cholerae) ได้รับเชื้อจากการทานอาหารหรือดื่มน้ำที่ปนเปื้อนแบคทีเรียชนิดข้างต้น ทำให้ถ่ายเหลวเป็นน้ำและอาเจียนอย่างรุนแรง ส่งผลให้ร่างกายสูญเสียน้ำและเกลือแร่อย่างรวดเร็ว จนนำไปสู่ภาวะขาดน้ำ กรณีที่รุนแรงอาจเกิดภาวะช็อคจนถึงขั้นเสียชีวิตได้ พบได้ในคนทุกเพศวัย มักระบาดในพื้นที่จัดการด้านสุขอนามัยไม่ดี

สาเหตุของการเกิดอหิวาตกโรค

แหล่งน้ำ โดยเฉพาะแหล่งน้ำในชุมชนแออัดที่ไม่จัดการสุขาภิบาลที่ดี ทำให้แหล่งน้ำเสียเป็นแหล่งแพร่ระบาดของโรค

อาหารทะเล โดยเฉพาะสัตว์มีเปลือกหรือกระดองแข็งจำพวกหอย กุ้ง ปู ที่ปนเปื้อนเชื้อแบคทีเรียจากแหล่งน้ำ หากนำมารับประทานแบบดิบหรือกึ่งสุกกึ่งดิบ อาจทำให้ร่างกายได้รับเชื้อเข้าไปได้

ผักและผลไม้สดที่ปนเปื้อนสิ่งสกปรก เพราะไม่ได้ปอกเปลือกหรือล้างทำความสะอาดอย่างทั่วถึง เนื่องจากผักผลไม้เหล่านี้อาจเพาะปลูกด้วยปุ๋ยคอก หรือปุ๋ยหมักจากสารอินทรีย์

การจัดการสุขาภิบาลที่ไม่ดี โดยเฉพาะในพื้นที่ทุรกันดาร ขาดแคลนอาหารและน้ำสะอาด

อาการของอหิวาตกโรค

อหิวาตกโรค

ระยะเริ่มแรกป่วยจะมีอาการท้องเดิน ถ่ายเหลว บางครั้งอาเจียน มีอาการขาดนํ้าและแร่ธาตุร่วมด้วยหากไม่ได้รับการรักษาภายใน 2-12 ชั่วโมงจะเข้าสู่ระยะช็อค รู้สึกกระหายนํ้าอย่างรุนแรง เป็นตะคริว เสียงแห้ง ผิวหนังและเยื่อบุต่างๆแห้ง มือและนิ้วเหี่ยวย่น ตัวเย็น เนื่องจากการสูญเสียเกลือแร่ไปกับอุจจาระมาก ชีพจรและความดันโลหิตจะต่ำจนวัดไม่ได้ ผู้ป่วยอาจเสียชีวิตได้ในระยะนี้

การวินิจฉัยอหิวาตกโรค

แพทย์จะเก็บตัวอย่างอุจจาระไปตรวจผ่านกล้องจุลทรรศน์ เพื่อแยกแยะและหาเชื้อแบคทีเรียวิบริโอ โคเลอรี ซึ่งเป็นสาเหตุของการเกิดโรค

เพาะเชื้อจากอุจจาระเป็นวิธีที่ใช้เพื่อตรวจหาว่ามีการเจริญเติบโตของเชื้อแบคทีเรียวิบริโอ โคเลอรี เกิดขึ้นในอุจจาระของคนไข้หรือไม่ รวมถึงเป็นการตรวจหาสาเหตุอื่นๆ ของอหิวาตกโรค ซึ่งวิธีนี้จะทำในห้องปฏิบัติการ

ตรวจเลือด เป็นวิธีการตรวจความสมบูรณ์ของเม็ดเลือดว่าอยู่ในเกณฑ์ปกติหรือไม่ และเพื่อตรวจดูระดับของเกลือแร่ในร่างกายด้วย

การรักษาอหิวาตกโรค

ให้ผู้ป่วยดื่มน้ำผสมผงละลายเกลือแร่ ORS เพื่อทดแทนน้ำและเกลือแร่ในเลือดที่ร่างกายสูญเสียไป

ให้น้ำเกลือในกรณีที่เกิดภาวะขาดน้ำและเกลือแร่มาก เพื่อรักษาภาวะขาดน้ำและป้องกันไม่ให้เกิดภาวะช็อคจากการขาดน้ำเฉียบพลัน

ให้ยาปฏิชีวนะบางชนิดเพื่อช่วยลดระยะเวลาในการเกิดอาการท้องร่วง

ให้แร่ธาตุสังกะสีเพื่อช่วยลดระยะเวลาในการเกิดท้องร่วง มักใช้รักษาอาการท้องร่วงในเด็ก

แนวทางการปฏิบัติตน

ควรดื่มนํ้าและรับประทานอาหารที่สะอาด ถูกหลักอนามัย หลีกเลี่ยงการทานอาหารดิบหรือกึ่งสุกกึ่งดิบ ดื่มน้ำชาแก่แทนน้ำ บางรายต้องงดอาหารชั่วคราวเพื่อลดการระคายเคืองในลำไส้ งดผลิตภัณฑ์จากนมที่ไม่ผ่านการพาสเจอร์ไรซ์ เพราะอาจมีการปนเปื้อนเชื้อแบคทีเรีย

ควรล้างมือให้สะอาดทุกครั้งทั้งก่อนและหลังเข้าห้องน้ำ รับประทานอาหาร และประกอบอาหาร

ใช้ส้วมที่ถูกสุขลักษณะ กำจัดแมลงวันซึ่งเป็นพาหะของโรค

รายงานให้เจ้าหน้าที่สาธารณสุขท้องถิ่นทราบโดยด่วนเมื่อพบการระบาดของโรค

ระวังการปนเปื้อนเชื้อจากอุจจาระของผู้ป่วย ไม่ควรประกอบอาหารหรือดูแลเด็ก

Q&A หลากคำถาม มีคำตอบ เกี่ยวกับ ‘อหิวาตกโรค’

ถาม
ตอบ

ภาวะแทรกซ้อนของอหิวาตกโรคเป็นอย่างไร?

อหิวาตกโรคยังอาจทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อนอื่น ๆ ได้ เช่น ภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ เกิดจากผู้ป่วยไม่สามารถทานอาหารได้จนทำให้ระดับน้ำตาลในเลือดลดต่ำลง หรือเกิดภาวะเกลือโพแทสเซียมต่ำ ร่างกายสูญเสียเกลือแร่จำนวนมากจากอาการท้องเสียอย่างรุนแรง รวมถึงภาวะไตวายที่ทำให้ไตไม่สามารถกรองของเสียในร่างกายได้อีกต่อไป

แพทย์ผู้เขียนบทความ

หัตถการของศูนย์อายุรกรรม